Blog – Expeditie Paradijsvogel: Breakdancers in het bos
Paradijsvogels behoren tot de mooiste vogels van de wereld. Van de 43 soorten komen er 39 voor in Papoea-Nieuw-Guinea en Australië. Hoe gaaf zou dat zijn? Oog in oog met een dansende paradijsvogel! Tijdens het paarseizoen reisde ik af naar de andere kant van de wereld om een poging te wagen.
Weliswaar altijd in mijn achterhoofd houdend dat de expeditie toch wel een uitdagende opgave zou worden. Het team van de National Geographic met Tim Laman & Edwin Scholes deed er achttien expedities over, in acht jaar, voor ze alle 39 paradijsvogels fatsoenlijk op de gevoelige plaat vast wisten te leggen.
Foto credit: klant van All for Nature Travel, net een week eerder onderweg bij Rondon Ridge Lodge
Voordat ik überhaupt een poging kan wagen voor een ‘live glimps’ van één paradijsvogel kom ik hem in Papoea Nieuw Guinea (PNG) al vaak tegen: De Raggi’s paradijsvogel is namelijk de nationale vogel van PNG. Dus hij staat op de staart van de nationale vliegtuigmaatschappij, als portretje op het bankbiljet, op de nationale vlag van PNG, op diverse logo’s van o.a. de tourcompany, bier, natuurparken en nog veel meer. En mensen lopen op straat versierd met paradijsvogelveren in hun haar…
Eerst een kleine update over de bijzondere paradijsvogels voor we op jungle expeditie gaan. Eigenlijk is de paradijsvogel familie van de kraai. Al zou je dat niet zeggen als je aan de zwarte saaie kraai denkt uit Nederland. De meeste paradijsvogels hebben bijzondere kleuren, een prachtige lange staart (soms wel 60 cm lang). Vaak groeien er gekke gekleurde draden uit hun verenkleed en sommige hebben een verenkroon op hun kopje. Door gebrek aan natuurlijke vijanden werd er alleen gepaard met de knapste en kreeg je een doorgeschoten seksuele selectie en werden ze steeds mooier.
Foto credit: klant van All for Nature Travel, net een week eerder onderweg bij Karawari Lodge
Er zijn 35 paradijsvogels polygaam en veel kleurrijker dan de monogame soortgenoten. Tja, dat begreep Moeder Natuur natuurlijk wel. De polygame mannelijke paradijsvogel moet gedurende zijn leven een hoop chickies scoren en een schoon verenkleedje vergroot de kansen aanzienlijk. Daarnaast zijn de moves ook van belang om de show te stelen. Daarvoor moet je eerst het vrouwtje lokken met een goed gebekte voice. Er is zelfs een paradijsvogel die het geluid van een mitrailleur maakt en die je van een grote afstand kunt horen. Een soort guerrilla recruitment in het bos. Er is concurrentie in de boomtoppen. Niet alleen vrouwtjes komen op de lokroep af…. Een ‘dance battle’ tussen de stoere mannetjes mag niet ontbreken. Er wordt gedraaid, geshuffeld, gesprongen, op zijn kop gehangen, gehopt, gedept en gebreakdanced, waarbij de laatste nieuwe moves van de bladerdek worden geshowed. “So you can think you can dance” op het hoogste niveau.
De paradijsvogels zijn belangrijk binnen de cultuur van PNG. Zij geloven dat de paradijsvogels huisdieren van de Goden waren/zijn. Sommige stammen jagen op de vogels en maken tooien van de veren of decoreren zichzelf ermee tijdens belangrijke feesten en ceremonies. Ook in de overzeese gebieden in de 20ste eeuw waren ze erg gewild voor hoeden en jurken waardoor er veel jacht op was en er veel handel in gedreven werd. De populatie liep drastisch terug en in 1922 kwam er gelukkig een handelsverbod. De Papoeanen zijn erg zuinig op hun veren en de veren worden tegenwoordig overgeërfd. Daarnaast zorgt de polygamie van deze vogels voor vele nakomelingen en bestaat zijn leefomgeving meestal uit hoge boomtoppen van ondoordringbaar bergregenwoud, dat vrijwel onbereikbaar is voor de westerse hebzucht.
De paradijsvogel komt aan zijn naam door een mythe. In de 16de eeuw kwamen de eerste opgezette paradijsvogels mee met de handelsschepen naar Europa. Alleen de poten en vleugels en staartveren ontbraken. Van de poten werd soep getrokken, veren waren nodig voor de klederdracht, en voor de tooien, tijdens de verschillende ceremonies. Zo ontstond het verhaal dat de vogels niet op takken konden zitten en niet konden vliegen, maar zweefden op de wolkendauw die uit het oerwoud opsteeg. De vogels konden dus altijd blijven vliegen in het paradijs.
De Raggi’s paradijsvogel komt in een groot gedeelte van Papoea voor, dus tijd voor een jungle expeditie in het paradijs PNG. Via een proppellervliegtuig en een boot komen we uit bij een klein dorpje in een fjord aan de zee. Vanuit daar wandelen we de flanken op van de fjord. Na een 2 uur durende wandeling door heuvelachtig grasland komen we eindelijk aan in Ortotaba village.
We logeren vanavond bij chief Jackson en zijn vrouw. Er is heerlijk voor ons gekookt; verschillende wortels met rijst en thee staan op het menu. Na de maaltijd bij kaarslicht duiken we snel in bed onder de klamboe, nadat we twister hebben gespeeld tussen de huisspinnen in de douche-hut. Er is geen elektriciteit in het dorp en de enige mobiele telefoon wordt opgeladen aan een oude accu van een auto, wat nogal eens misgaat.Om 4.00 uur ’s nachts komt Jackson ons wekken. We moeten zo vroeg op pad omdat het wel 1,5 tot 2 uur lopen is en de Raggi’s paradijsvogel rond zonsopgang (6.30 uur) los gaat met zijn dance moves ergens diep in het bos. Nou, pad … daar hebben we het nog over…
Met onze zaklampjes stappen we de pikzwarte nacht in. Wat is het hier donker, heel soms zie je een glimp van een vuurtje in de nacht bij een huisje wat we passeren als we het dorp achter ons laten. Hier en daar twinkelen de sterren tussen het steeds dikker wordende wolkendek. We lopen over een klein glibberig paadje en langzaam neemt het gras reuzen proporties aan en steekt het ver boven ons hoofd uit. Langzaam verandert het grasland in struiken en bomen en wordt het paadje steeds smaller. Inmiddels zijn wij de enige lichtjes in de wijde omgeving en volgen we Jackson op de voet, die op zijn blote voeten het regenwoud in wandelt. Regenwoud zou geen regenwoud zijn zonder een goede stortbui. We trekken onze poncho’s aan om de cameratas zo goed mogelijk droog te houden. De regen roffelt op ons hoofd en loopt met straaltjes over ons gezicht, terwijl Jackson met zijn grote kapmes een pad maakt als we dieper het oerwoud inwandelen. Heuvel op, langs een ravijn, over boomstammen klauteren en door de rivier. Inmiddels is de ondergrond spekglad en glibberen we door het bos.
Ja, paradijsvogels op deze plek zien is niet voor watjes. Gelukkig houdt de heftige regen na een uur op en komt er langzaam wat licht door de open plekken in het bladerdek. Jackson legt zijn vingers op zijn lippen….ssssttttt we komen in de buurt van de bomen waar de Raggi’s paradijsvogel graag een showtje opvoert. Aangezien hij vrij schuw is en wat podiumvrees bij onbevoegden heeft, proberen we ons zo onopvallend en geruisloos mogelijk door het bos te begeven. We horen de lokroep al van verre. Het vergt nog wel enige moeite om hem te vinden in het dichte bladerdek. Terwijl we omhoog turen, druppelen er steeds dikkere regendruppels in onze ogen. Jackson gebaart ons om op onze poncho te gaan zitten en omhoog te kijken naar een open plek in het bladerdek. En, ja hoor, de jungle expeditie is niet voor niets, zo’n 30 meter hoger zien we de Raggi’s paradijsvogel, die druk bezig is om het vrouwtje te verleiden met zijn moves, terwijl hij van tak tot tak hopt, uitdagende geluiden maakt en de show steelt. Na een half uur houdt de breakdancer in het bos het voor gezien.
Wij rapen onze spullen bij elkaar en beginnen met een stijve nek aan de terugtocht naar de bewoonde wereld. Langzaam trekt de damp omhoog tussen de bomen en vinden de zonnestralen soms hun weg door het bladerdek. Op de terugweg met zicht besef je pas hoe bizar deze jungle expeditie was. Als we uitkijken over het oerwoud aan de rand van een oneindig diep ravijn.
Houd je nou toch van ietsje meer comfort en wil je ook paradijsvogels zien? Er zijn verschillende plekken waar je zeker 10 andere soorten paradijsvogels wat makkelijker kunt bewonderen. Gewoon rondom de Ambua lodge, waar je ze zelfs met een beetje geduld en geluk op ooghoogte naast je huisje kunt tegenkomen als ze zich te goed doen aan de besjes. (psssssstttt insider tip …. achter huisje 14 staat hun favoriete besjesboom). Bij Karawari lodge moet je met de boot een klein stukje de rivier af waar er regelmatig eentje wordt gespot op een gespleten boomtop waar hij ’s ochtends zijn dansje opvoert, maar dan moet het niet regenen…. Of wandel zelf een rondje om Rondon Ridge lodge als het gaat schemeren en ga vooral op het geluid af. Good luck en veel zonneschijn!
Deze ervaring deed onze wildlifespotter Kieke op in Papoea-Nieuw-Guinea. Zelf op zoek naar de paradijsvogel bij Ambua, Rondon Ridge en Karawari Lodge? Dan is dit de perfecte reis voor u: Papoea-Nieuw-Guinea: Paradijsvogel Avontuur
PS: De van dichtbij gefotografeerde Raggi paradijsvogelfoto’s uit dit artikel zijn genomen in het Nature Park bij Port Moresby, door onze wildlifespotter Kieke.